Hoe krijgen we weer konijnen terug in de duinen?
Als je een jaar of 10, 20 geleden in de duinen aan het wandelen was zag je overal konijnen wegschieten en stond je regelmatig op een bergje met konijnenkeutels. Wie nu in deze zelfde duinen wandelt, ziet nog maar zelden een konijn. Hoe komt dat en hoe erg is dat? Hoe krijgen we weer konijnen terug in de duinen?
Stukje geschiedenis over het wilde konijn
Het Europese konijn kwam oorspronkelijk alleen voor in Spanje. Spanje heeft zelfs zijn naam te danken aan het konijn: Hispania, wat ‘land van de klipdassen’ betekent (de Feniciërs vonden deze konijnen op hun klipdassen lijken). De Romeinen hebben het konijn door heel Europa verspreid als bron van voedsel en voor zijn vacht. Doordat de mensen in die tijd meer aan landbouw gingen doen én door het voorplantingsgedrag van konijnen, groeide het aantal konijnen explosief in Nederland. Ze komen vooral veel voor in zandstreken, bossen en duinen.
In 1954 heeft de ziekte myxomatose ervoor gezorgd dat op veel plekken de populatie afnam óf zelfs verdween. In de tientallen jaren daarna nam het aantal weer wat toe, totdat in 1994 veel dieren besmet raakten met het dodelijke RHD-konijnenvirus. Zowel myxomatose als RHD komen nog steeds voor en zorgen regelmatig voor veel slachtoffers. Doordat het zo slecht gaat met het konijn, is deze in 2020 op de Rode Lijst beland. Ondanks dat mocht er nog steeds gejaagd worden op konijnen. Gelukkig heeft de Minister voor Natuur en Stikstof dit jaar besloten dat er in het seizoen 2022/2023 niet gejaagd mag worden op konijnen!
Waarom het konijn belangrijk is
Konijnen spelen een belangrijke rol in het ecosysteem van de duinen. Door te graven ontstaan er plekken met los zand. Hierdoor ontstaan er open plekken en komt er kalkrijker zand naar de bovengrond. Verder houden ze door te grazen kruidenvegetaties kort. In veel Natura 2000 gebieden is het konijn daarom een zeer gewenste bewoner.
Hoe krijgen we weer konijnen terug in de duinen?
Duinbeheerders zijn druk bezig met het terugbrengen van (nieuwe) populaties konijnen in de duinen. Hiervoor hebben ze veel voorbereidend werk: het landschap moet open of halfopen zijn, er mogen in het gebied geen andere konijnen meer aanwezig zijn (in verband met stress), er moet voldoende beschutting zijn tegen slecht weer en roofdieren en er moet voldoende geschikt groenvoer te vinden zijn.
Er zijn duinbeheerders in gesprek met verschillende wildopvangcentra om de konijnen die daar opgevangen worden uit te zetten in duingebieden. Door deze dieren te vaccineren maken ze in elk geval de eerste periode een grote(re) kans om te overleven en zich voort te planten. Hopelijk zien we over enkele tientallen jaren weer overal konijnen wegschieten als we door de duinen lopen!
Voor wie het interessant vindt, het Kennisnetwerk Ontwikkeling en Beheer Natuurkwaliteit (OBN) heeft een protocol ontwikkeld voor het herstel van konijnenpopulaties in duingebieden.
